Trauma to silny uraz psychiczny, który jest wywołany przez wstrząsające, a często wręcz dramatyczne wydarzenie. Niekiedy objawy traumy są tak silne, że uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie. W takiej sytuacji niezbędna jest profesjonalna pomoc oraz zaangażowanie ze strony bliskich osób. Efekty mogą być jeszcze skuteczniejsze, jeśli leczenie obejmuje psychoterapię i farmakoterapię. Dowiedz się, jak możesz poradzić sobie z traumą.
Czym objawia się trauma?
Trauma to silny uraz psychiczny, który został spowodowany sytuacją zagrażającą zdrowiu i życiu człowieka. Takie wydarzenia mają silny wpływ na psychikę człowieka. Niekiedy jest to związane z wypadkiem samochodowym, napaścią seksualną, klęską żywiołową, przemocą fizyczną, śmiercią bliskiej osoby oraz działaniami wojennymi.
Na traumę szczególnie są narażone niektóre grupy zawodowe jak wojskowi, lekarze, policjanci, ratownicy medyczni, pielęgniarki oraz strażacy.
Jednym z pierwszych objawów traumy jest bezsenność oraz koszmary senne, które bardzo często są związane ze źródłem urazu psychicznego. Niekiedy występują także objawy psychosomatyczne np.:
- przyspieszone tętno,
- obniżony nastrój,
- drżenie rąk,
- płacz,
- uczucie lęku,
- trudności w nawiązywaniu relacji,
- niekontrolowane napady gniewu i złości.
Jakie są skutki traumy?
Terapia traumy u dorosłych i dzieci jest niezbędna, ponieważ ten uraz może doprowadzić do licznych zaburzeń psychicznych. Niekiedy konsekwencją traumy są: depresja, psychoza, nerwica, stany lękowe, a także zespół stresu pourazowego, czyli PTSD. Skutki traumy są widoczne w każdym aspekcie życia, również w relacjach międzyludzkich. Osoba zmagająca się ze wstrząsającym przeżyciem zaczyna się izolować i wycofywać z życia społecznego, unika kontaktów z bliskimi. Próby pomocy mogą zakończyć się agresją wobec przyjaciół czy rodziny.
W niektórych przypadkach trauma może spowodować myśli samobójcze, a nawet skłonić do takich prób. Wtedy jeszcze ważniejsze jest szybka reakcja, bo może być jedynym sposobem na uratowanie drugiej osoby.
Jakie są najczęstsze rodzaje traumy?
- Trauma z dzieciństwa – zazwyczaj dopiero w dorosłym życiu pojawia się trauma z okresu dzieciństwa. Ten uraz ma wpływ na brak poczucia bezpieczeństwa, problemy z nawiązywaniem relacji międzyludzkich i nieradzenie sobie z emocjami.
- Trauma po porodzie – większość kobiet doświadcza traumy po porodzie, ale dotyka to także mężczyzn, którzy brali udział w tym wydarzeniu. Najczęściej występuje jednak u kobiet, których poród był długi, bolesny i nastąpiły komplikacje. Niekiedy trauma ma też związek z urodzeniem martwego dziecka.
- Trauma wojenna – widok śmierci, krwi, okropnych ran, przemocy i ogromny strach o życie mogą spowodować silną traumę. Dlatego tak wielu wojskowych zmaga się z urazem, a do tego doświadcza stresu pourazowego.
Jak poradzić sobie z traumą?
Leczenie traumy powinno odbywać się w wielokierunkowy sposób, dlatego to dość długotrwały proces – niekiedy dopiero po latach ludzie zaczynają radzić sobie z urazem psychicznym. Terapia traumy u dorosłych i dzieci wymaga także zaangażowania ze strony bliskich osób. W takiej sytuacji wsparcie ma ogromne znaczenie, a przede wszystkim ułatwia kontynuowanie tej trudnej drogi.
Naukowcy i specjaliści od lat próbują znaleźć najlepszy sposób leczenia traumy. Obecnie za najskuteczniejszą metodę uważa się połączenie psychoterapii z farmakoterapią. Kluczowe znaczenie ma również indywidualne podejście i maksymalne dostosowanie wykorzystywanych środków do potrzeb pacjenta.
Psychoterapia w leczeniu traumy
Terapia traumy u dorosłych oraz dzieci polega przede wszystkim na omówieniu źródła problemu. Ogromne znaczenie ma też praca nad poczuciem bezpieczeństwa. Wraz z postępem psychoterapii powinny zacząć ustępować poszczególne dolegliwości, które są charakterystyczne dla traumy. Dotyczy to bezsenności, agresji, koszmarów i strachu. Podczas spotkań specjalista stara się stworzyć pacjentowi bezpieczne warunki, w których wykonuje ćwiczenia. Z ich pomocą psychoterapeuta będzie mógł poznać myśli i zachowania drugiej osoby. Te zadania mają doprowadzić do dyskusji na temat wpływu traumy na codzienne życie.
Dokładny przebieg terapii może się nieco różnić od tego opisu, ponieważ najważniejsze jest skuteczne odpowiedzenie na potrzeby pacjenta. Poza tym cykl terapii niekiedy trwa miesiące czy nawet lata. Jednak nawet po kilku spotkaniach terapia powinna zacząć przynosić ulgę.
Farmakoterapia jako element leczenia traumy
Nie zawsze niezbędna jest farmakoterapia podczas terapii traumy u dorosłych i dzieci. Jest to bardzo indywidualna sprawa, która zależy przede wszystkim od występujących objawów oraz skutków. W razie konieczności stosowane są leki z różnych grup np. inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny – znane również jako SSRI. Niekiedy potrzebne jest włączenie antydepresantów do leczenia traumy.
Farmakoterapia ma bardzo indywidualny charakter i zazwyczaj tego typu leczeniem zajmuje się psychiatra, który ustala, jakie leki należy stosować. Poza tym odpowiada za dopasowanie dawki oraz czas brania danych środków. Zazwyczaj farmakoterapia trwa od 3 do 6 miesięcy.
